Ego i Persona. Oś Ego-Jaźń, Warszawa, SAJ 2-3.04.2022.

JAŹŃ – archetypowy obraz pełni potencjału człowieka i jednostki osobowości jako całości. Jaźń jako unifikująca zasada w obrębie ludzkiej psyche zajmuje centralne, decydujące  miejsce w życiu psychicznym i poprzez to w losie jednostki.

Niekiedy Jung mówi o jaźni jako o czynniku, który jest początkiem życia psychicznego, innym razem widzi ją jako cel. Jung podkreślał, że jaźń jest pojęciem empirycznym, nie zaś pojęciem empirycznym czy teologicznym. „Jaźń nie jest tylko w centrum” – pisze Jung – „ale też całym obwodem, który obejmuje zarazem świadomość, jak i nieświadomość umysłu. W życiu jaźń domaga się uznania, zintegrowania, zrealizowania, nie ma jednak nadziei na włączenie więcej niż jednego fragmentu takiej rozległej całości do ograniczonego obszaru ludzkiej świadomości. Dlatego ustalenie wzajemnego związku ego i jaźni jest procesem nieskończonym. Proces ten niesie ze sobą niebezpieczeństwo inflacji, chyba że ego jest zarazem elastyczne i zdolne do wyznaczania granic. Trwająca całe życie interakcja ego i jaźni wyraża się w indywidualności życia człowieka.

Żeby jaźń nie wydawała się czymś łagodnym, Jung zaznaczał, że powinno się wiązać ją z demonem – pozbawioną świadomości siłą determinującą. Etyczne decyzje pozostawia zaś człowiekowi, dlatego w odniesieniu do oddziaływań jaźni, które odbywają się np. za pośrednictwem marzeń sennych, Jung ostrzegał, że jednostka, na ile jest to możliwe, musi być świadoma tego, jakie podejmuje decyzje i w ogóle tego, co czyni.